Mijnstoelen uit onderzoek niet-gesprongen-explosieven nader bekeken

Tijdens ons onderzoek naar niet-ontplofte explosieven op het tracé van de zeekabels hebben we op en in de zeebodem zowel vondsten uit de Eerste als de Tweede Wereldoorlog gedaan. Waaronder enkele zogenoemde mijnstoelen, die straks een plekje krijgen in het Bunker Museum IJmuiden als tastbare herinnering aan het lokale oorlogsverleden. Onze projectmanager Robert Koens geeft tekst en uitleg.

mijnstoelen.png

Het onderzoek op zee naar niet-gesprongen explosieven (NGE’s) is uitgevoerd voor de kust van Wijk aan Zee (Hollandse Kust noord en West Alpha) en Velsen (Hollandse Kust west Beta). Het doel van dit onderzoek is dat de zeekabels voor de aansluiting van de drie windparken veilig in de bodem kunnen worden gelegd.
 

Britse Mk III zeemijn

Bij de oudste mijnstoel gaat het volgens Robert om het Britse type uit de Eerste Wereldoorlog. “Deze mijnstoel werd hoogstwaarschijnlijk gebruikt om een Britse Naval Spherical MkIII-mijn naar de bodem van de Noordzee te brengen. Deze ‘Mark III’ was de standaard zeemijn aan het begin van de Eerste Wereldoorlog.”
 

Mijnstoelen-1.png

Doorsnedes van een MKIII
 

Effectiviteit
De mijn kwam tot ontploffing als er een schip tegen aan botste en daardoor de horizontale balk bovenop de mijn draaide. In deze balk was het afvuurmechanisme verwerkt. Robert: “In de praktijk viel de effectiviteit van deze mijnen behoorlijk tegen. Zo weigerden ze in veel gevallen om te ontploffen of werden ze onbedoeld meegevoerd door het water naar een andere plek.”
 

‘Deze nieuwere bolvormige mijnen waren voorzien van de bekende stekels; een Duitse uitvinding die officieel Hertz-hoorns worden genoemd’
 

Mk XIV en Mk XVII
Ook vond het team mijnstoelen die door de Britten gebruikt werden voor de nieuwere types Mk XIV en Mk XVII. Een ontwerp uit de jaren twintig voor mijnen met een lading van 145 kg of 227 kg springstof.

Mijnstoelen-2.png

Eén van de mijnstoelen die door het onderzoeksteam van TenneT boven water werd gehaald.

Stekels
Deze nieuwere bolvormige mijnen waren voorzien van de bekende ‘stekels’; een Duitse uitvinding die officieel Hertz-hoorns worden genoemd. Deze ontsteking werkt als volgt: elke hoorn bevat een elektrolyt (zuur) in een afgesloten capsule. Als een schip de mijn ramt, wordt de capsule verpletterd en stroomt de elektrolyt in een accu/batterij, waardoor een elektrisch circuit wordt voltooid en de springlading wordt ontstoken.
 

mijnstoelen-3.png

Vlnr Hertz hoorn met zuurcapsule, doorsnede Mk XIV zeemijn, Mk XIV zeemijn
 

Op de juiste diepte
Robert: “Over het algemeen werden deze nieuwere mijnen ingesteld om net onder het wateroppervlak te drijven tot vijf meter diep. Een staalkabel die de mijn verbindt met een anker (mijnstoel) op de zeebodem voorkomt dat de mijn wegdrijft. De diepte waarop de mijn onder het wateroppervlak drijft, kan worden aangepast aan de diepgang van het beoogde vaartuig dat de mijn moet raken.”
 

‘Zulke objecten met historische waarde kun je zonder al teveel moeite weer een plek geven binnen de gemeenschap' 

 

mijnstoelen-4.png

Waarde
In juli werden de vijf mijnstoelen uit WOII, samen goed voor een gewicht van 4.500 kilo, afgeleverd bij het Informatiecentrum van TenneT aan de Zeestraat in Wijk aan Zee. Onlangs werd daar ook de mijnstoel uit de WOI bijgevoegd. Zodra de mensen van het Bunker Museum IJmuiden plaats hebben gemaakt, worden de mijnstoelen opgehaald. Robert: “Zulke objecten met historische waarde kun je zonder al teveel moeite weer een plek geven binnen de gemeenschap."
 

Kom kijken
Wilt u deze bijzondere vondsten uit de Noordzee alvast komen bekijken bij ons Informatiecentrum, stuur dan een mailtje naar roos.jurriens@tennet.eu om een afspraak te maken.