Bidding Zone Review: TSO’s onderzoeken alternatieve biedzone-indelingen

Biedzones zijn gebieden in Europa waarbinnen een enkele (groothandels-) elektriciteitsprijs geldt. Op 8 augustus heeft de Europese toezichthouder ACER een besluit genomen dat voor Frankrijk, Duitsland, Italië, Nederland en Zweden alternatieve biedzone-indelingen onderzocht moeten worden in de Bidding Zone Review. Duitsland staat centraal bij deze Bidding Zone Review. Hier moeten namelijk vier verschillende alternatieve configuraties worden onderzocht, terwijl voor de andere genoemde landen slechts één alternatieve configuratie onderzocht wordt.

Gegeven de hoeveelheid congesties in Duitsland en Nederland, onderschrijft TenneT het besluit van ACER om de effecten van biedzonesplitsingen voor Duitsland en Nederland te bestuderen. TenneT draagt actief bij aan het project om uiteindelijk objectieve en representatieve resultaten op te leveren, op basis waarvan de betrokken lidstaten een besluit kunnen nemen over de toekomstige biedzone-indeling in Europa.

Het doel van de Bidding Zone Review is om te onderzoeken of alternatieve biedzone-indelingen de economische efficiëntie en zone-overschrijdende handelsmogelijkheden kunnen vergroten waarbij de operationele veiligheid van het elektriciteitsnetwerk gehandhaafd kan blijven. De verordening (EU) 2019/943 betreffende de interne markt voor elektriciteit (EU Elektriciteitsverordening) schrijft voor dat biedzones gebaseerd moeten zijn op structurele congestie in het transmissienet.

Bij het opstellen van de Bidding Zone Review methodologie in 2019, moesten de TSO’s ook voorstellen doen welke alternatieve biedzone-indelingen bestudeerd zouden gaan worden. Destijds, heeft TenneT samen met de Duitse TSO’s de suggestie gedaan om alternatieve biedzone-indelingen te bestuderen voor Nederland en Duitsland, waaronder een splitsing van Nederland in drie biedzones en drie verschillende splitsingen van de Duitse biedzone. Echter, NRAs konden uiteindelijk geen overeenstemming bereiken om het voorstel goed te keuren, waarna het besluit op de methodologie, aannames en de te onderzoeken configuraties op 13 juli 2020 is doorverwezen naar ACER.

Om te komen tot alternatieve configuraties die bestudeerd moeten worden, heeft ACER alle Europese TSO’s de opdracht gegeven om zogenaamde ‘nodal prices’ of ‘Locational Marginal Prices’ (LMP’s) te berekenen voor het doeljaar 2025. Dit is een berekening waarin elk knooppunt in het netwerk een afzonderlijke elektriciteitsprijs krijgt. In maart 2022, hebben de TSO’s deze berekeningen afgrond en de resultaten opgeleverd aan ACER; de resultaten zijn gepubliceerd op de ENTSO-E website.

Op basis van deze resultaten heeft ACER nu een besluit genomen welke alternatieve biedzone-indelingen in de Bidding Zone Review onderzocht moeten worden, en kan de Bidding Zone Review nu definitief van start gaan.

Nederland bestaat momenteel uit één biedzone. ACER heeft besloten dat voor Nederland een biedzonesplitsing in twee biedzones onderzocht moet worden. De biedzonesplitsing volgt grofweg de grens tussen de provincie Overijssel en de provincie Gelderland, waarbij alle onderstations en onderliggende netwerken van het 110/220 kV in de noordoostelijke biedzone komen en de onderstations en onderliggende netwerken van het 150kV net in de zuidwestelijke biedzone belanden.

De te bestuderen alternatieve biedzone-indeling voor Nederland

Figuur 1: De te bestuderen alternatieve biedzone-indeling voor Nederland

Duitsland vormt momenteel samen met Luxemburg één biedzone. Voor Duitsland moeten vier alternatieve biedzone-indelingen onderzocht worden: twee biedzonesplitsingen in twee biedzones, een biedzonesplitsing in drie biedzones en een biedzonesplitsing in vier biedzones.

Gebotszonen Deutschland

Figuur 2: De vier te bestuderen alternatieve biedzone-indelingen voor Duitsland

De alternatieve biedzone-indelingen in figuur a) en b) bestaan uit een noord-zuid splitsing, waarbij in figuur a) de splitsing iets zuidwestelijker is dan in figuur b). De indeling in drie biedzones van figuur c) splitst additioneel de noordelijke biedzone op in een oostelijk en westelijk deel. De indeling in vier biedzones van figuur d) splitst additioneel de zuidelijke biedzone op, en voegt het netwerk in de deelstaat Schleswig-Holstein toe aan de oostelijke biedzone.

Naast de afzonderlijke configuraties, waarbij een splitsing van één biedzone in afzondering zal worden bestudeerd zullen twee combinaties worden bestudeerd met elk twee lidstaten. Deze combinaties zullen tijdens het onderzoek worden bepaald door afzonderlijke configuraties te combineren die volgens de ramingen de meeste voordelen opleveren.

De Bidding Zone Review zal een uitgebreide evaluatie bevatten van de positieve en negatieve effecten van andere biedzone-indelingen. In totaal zullen 22 indicatoren gerelateerd aan marktefficiëntie, netveiligheid, stabiliteit & robuustheid, en effecten op de energietransitie beoordeeld worden. Op basis van de resultaten van deze 22 indicatoren, zullen de TSO’s uiteindelijk per regio een aanbeveling doen om de huidige biedzone-indeling te behouden of aan te passen.

Stakeholder expertise is essentieel voor elke discussie over fundamentele elementen van de elektriciteitsmarkt, zoals de biedzone-indeling. ENTSO-E en de TSO’s streven er naar om vanaf de start van de Review een brede groep van stakeholders te betrekken via publieke workshops, een enquête over transitiekosten en een overkoepelende publieke consultatie. Ook is er een ‘Bidding Zone Review Consultative Group’ ingesteld, waar Duitse en Nederlandse marktpartijen worden vertegenwoordigd door diverse Europese maar ook de nationale brancheverenigingen BDEW en Energie-Nederland. TenneT moedigt geïnteresseerde Duitse en Nederlandse stakeholders uit om hun stem te laten horen via deze brancheverenigingen en gebruik te maken van de webinars en consultatiemogelijkheden zodat hun inzichten en meningen over de effecten van een biedzone-aanpassing mee kunnen worden genomen in het Review proces.

Op basis van de resultaten van de Bidding Zone Review, welke eind 2023 verwacht worden, zullen de TSO’s per regio een gezamenlijke aanbeveling doen aan de overheden van de betrokken lidstaten om de huidige biedzone-indeling te behouden of aan te passen. De lidstaten zullen vervolgens binnen 6 maanden moeten beslissen of zij de huidige biedzone-indeling daadwerkelijk zullen behouden of zullen aanpassen, en per wanneer dat dan zou moeten plaatsvinden. Gegeven dat er meerdere jaren nodig zullen zijn om alle partijen in de sector in staat te stellen om zich voor te bereiden op een biedzone-aanpassing, is de algehele verwachting dat een biedzone-aanpassing niet eerder dan 2027 zal worden geïmplementeerd.

NB: Dit nieuwsartikel is gepubliceerd in september 2022 en geeft de status van het project op dat moment weer. Voor de laatste informatie over de EU Bidding Zone Review, inclusief het voorziene tijdschema en de te bestuderen configuraties, kunt u terecht op de projectwebsite van ENTSO-E.