Met flexibiliteit zoveel mogelijk ruimte benutten in het net

“Als we niets doen, dan gaat het net op slot. Dan kunnen in deze provincies geen nieuwe of zwaardere aansluitingen worden gemaakt”, zo stelt Emma van der Veen, bij TenneT verantwoordelijk voor de inkoop van netbalansdiensten. Daarmee maakt ze direct de urgentie van het vraagstuk helder: voldoende ruimte op het elektriciteitsnet is noodzakelijk voor verdere verduurzaming en voor economische groei.

Goed nieuws is er ook: er is nog flink veel netcapaciteit beschikbaar buiten de spitstijden, dus buiten 07.00-09.00 uur en 16.00-20.00 uur. Het is dus zaak dat netgebruikers, tegen een marktconforme vergoeding, zoveel mogelijk buiten de spitsuren stroom afnemen. Dat is niet zomaar geregeld, maar het geeft zeker perspectief.

Dringende oproep

Netbeheerders onderzoeken op dit moment welke bedrijven in de Flevopolder, Gelderland en Utrecht hun elektriciteitsverbruik flexibel zouden willen inzetten. TenneT verwacht eind van de zomer de uitkomsten van dit onderzoek te publiceren. Gelijktijdig ligt er een dringende oproep aan partijen met een netaansluiting van 1 megawatt en groter, die hun gebruik van elektriciteit met name tijdens die spitstijden kunnen verlagen of verschuiven in de tijd. Van der Veen: “Aansluitingen met airco, boilers, robotgestuurde processen, bakkers, slagers, wasserijen, chemische bedrijven, een papier- of een kunststoffabriek; als je ook maar een deel van je elektriciteitsgebruik kunt aanpassen, laat het ons weten. Alle beetjes zijn nodig!”

De grootste verbouwing

Het tekort aan netcapaciteit heeft meerdere oorzaken. Hogere klimaatambities en hogere energieprijzen door de oorlog in Oekraïne zorgen voor versnelling van de elektrificatie. Huishoudens en bedrijven produceren vooral warmte steeds meer met elektriciteit. Netbeheerders werken ondertussen met man en macht aan ingrijpende uitbreiding van het elektriciteitsnet – ze noemen het ‘de grootste verbouwing van Nederland’.

Sneller bouwen?

Meer netcapaciteit is uiteraard de logische oplossing bij krapte. Maar infrastructuur uitbreiden duurt jaren. ‘Kan dat niet sneller?’, werd dan ook gevraagd in het webinar. Mark Jurjus, Regiolead bij Liander, geeft een inkijkje: “Projecten gaan in de wacht door de stikstofwetgeving als er gebouwd moet worden in de buurt van Natura 2000-gebieden. Daarnaast lopen vergunningstrajecten vaak lang en zijn deze complex. Op veel plekken leveren we nieuw netwerk op, op veel plekken zijn we nog aan de slag. Met grondverwerving, bestemmingsplannen. In het gebied van Liander investeren we nu 1,2 miljard euro per jaar. Daarmee halen we echt het maximale uit aannemers en leveranciers.”

Stedin’s Regiodirecteur Warmold ten Zijthoff ziet ook in zijn werkgebied dat de netuitbreidingen geen gelijke tred houden met het groeiend elektriciteitsgebruik. “In het afgelopen half jaar nam het verbruik in de provincie Utrecht enorm toe. In omvang te vergelijken met het verbruik van de halve stad Utrecht. Dat is echt heel veel! Die versnellingen kunnen we, ook met al onze extra investeringen, niet bijbenen.”

Niet altijd maximaal belast

In gebieden waar de druk op het net het grootst is, kunnen wachttijden voor nieuwe of grotere aansluitingen oplopen, soms zelfs tot vele jaren. Terwijl het elektriciteitsnet maar een aantal momenten in het jaar maximaal wordt belast. In de spitsuren, bij bijzondere omstandigheden – erg koud (veel verbruik), of juist heel zonnig en warm (veel productie). Als netcapaciteit op het juiste moment benut wordt, blijft er voldoende ruimte voor andere netgebruikers.

Mooie voorbeelden

Ten Zijthoff ziet steeds meer voorbeelden van bedrijven die hun netgebruik flexibel maken. Zoals Equans, dat elektrische voertuigen laadt als de netcapaciteit dat toelaat. Of logistiek bedrijf Van Heezik, dat koelcellen inzet als batterij: koelen en vriezen als de zon schijnt, en zo instellen dat ze in de spitsuren al voldoende koud zijn. “We hebben ook afspraken met VMBO-school Het Element in Amersfoort”, vertelt Ten Zijthoff. “Een splinternieuw gebouw waarvoor we geen netruimte hadden. Ze hebben nu wel een aansluiting, maar gebruiken die niet tussen 16.00 en 20.00 uur. Dus niet in de spits. Ook met dergelijke flexoplossingen kunnen we veel bereiken.”

Nu en in de toekomst

Dat flexibel netgebruik niet zomaar eventjes geregeld is, beseffen de netbeheerders maar al te goed. “Het vraagt aanpassingen aan bedrijfsprocessen, systemen, installaties. Daartegenover staat een vergoeding voor de flex die kan worden geleverd. Daarmee draagt een bedrijf bij aan het oplossen van dit probleem. De vraag naar flexibiliteit zal in de toekomst alleen maar groeien, als we steeds meer elektriciteit opwekken met zon en wind. Die productie is wisselvalliger. Als je bedrijf daarop kan anticiperen, is dat erg waardevol”, aldus Mark Jurjus.

Hij besluit: “We doen er alles aan en werken met iedereen samen om te zorgen dat het net zo goed mogelijk wordt ingezet. Helaas kunnen we niet overal problemen voorkomen. Maar als we goed samenwerken, kunnen we in elk geval alle ruimte benutten die wel beschikbaar is.”

Heeft u flexibel vermogen achter uw aansluiting en denkt u deze in te kunnen zetten voor congestiemanagement in uw regio? Meldt u dan aan bij Partners in Energie. Na uw aanmelding zullen de netbeheerders uw input beoordelen en contact met u opnemen. 

Klik hier om verder te gaan naar het formulier