Amfibische operatie

Terwijl een Golden Retriever zand en zeewater uit zijn haren schudt, loopt zijn baas geïnteresseerd door de blauwe TenneT infocontainer op het strand van Velsen. De man is benieuwd hoeveel stroom er straks door de kabels loopt. Omgevingsmanager Richard Koenders: “Het windpark dat we hier aansluiten levert vanaf 2026 zo’n 3,3 terawattuur (twh) aan elektriciteit. Dat komt ongeveer overeen met het jaarlijkse verbruik van 1 miljoen huishoudens of drie procent van onze huidige elektriciteitsvraag in Nederland.”

Het neerleggen en begraven van de twee kabels gebeurt op een steenworp afstand van de container. Vanaf het dakterras hebben bezoekers zicht op de bouwplaats waar het aannemersconsortium NBOS de twee elektriciteitskabels onder de duinen doortrekken en dan verder op zee uitrollen. “Op de Noordzee begraven we de kabels in de zeebodem tot aan ons stopcontact op zee”, zegt Richard. “Dit is een platform waar we de stroom van windmolens verzamelen. Via deze verbinding brengen we over enkele jaren de duurzame stroom aan land die het windpark RWE OranjeWind op zee gaat produceren.”

We bedanken de man voor zijn interesse en wandelen naar de ingang van de bouwplaats. We zien een indrukwekkend ballet van grote rupskranen en hoogwerkers. Op zee ligt het kraanschip Giant 7 voor anker. De hoofdrol is weggelegd voor een kolossale witte stellage op ski’s. Richard: “We trekken nu de eerste kabel door een negenhonderd meter lange kunststofbuis die we vorig jaar onder de duinen hebben getrokken met gestuurde boringen. Twee elektrische boormachines aan weerszijden van de duinenrij hebben op dertig meter diepte een gat geboord. Met steeds grotere boorkoppen hebben we de tunnel in stappen ruimer gemaakt, net zolang tot die groot genoeg was voor de buis.”

We staan inmiddels naast de kabelbegraafmachine. De afmetingen zijn enorm. De BSS III is 20 meter lang, 17 meter breed en ruim 22 meter hoog. Richard: “De machine wordt via een drijvende datakabel bediend vanaf de Giant 7. De elektriciteitskabel hangt onder water aan een dikke drijvende slang. Als de kabel in de juiste positie hangt, wordt hij losgekoppeld en zinkt naar de bodem.”

Op het strand wordt de zwartgele stroomkabel de kabelbegraafmachine ingeleid, om vervolgens met een hoge boog aan de andere kant het witte apparaat te verlaten. De BSS III staat recht voor de noordelijke mantelbuis, waar een metalen kabel uitsteekt. “Dit is het uiteinde van de lierkabel”, vervolgt Robert. “Op het tweede werkterrein aan de andere kant van de duinen staat een lier. Hiermee trekken we straks heel rustig de zeekabel door de buis onder de duinen door.”

“Hier splitsen we de kabel in drie losse landkabels, die we vervolgens met enorme kroonstenen aansluiten op het hoogspanningsstation bij Wijk aan Zee. Het werkt hetzelfde als thuis, alleen de draad is dikker”, vult Richard aan.

Als de kabel onder de duinen ligt, drukt de kabelbegraafmachine op het strand een grote metalen lans de grond in, waaroverheen de kabel loopt. “We noemen dit het zwaard. Deze is voorzien van honderden kleine gaatjes, waar we onder hogedruk water doorheen duwen om het zand vloeibaar te maken. De Giant 7 trekt de kabelgraafmachine vervolgens naar voren. Zo ploegt de BSS III een acht meter diepe gleuf in het strand en legt daarin automatisch de kabel. De sleuf spoelt vanzelf dicht en dan ligt de kabel begraven.” 

Op zee wordt de witte machine aan de Giant 7 vastgemaakt. Samen varen ze als setje verder de zee op. Zodra de eerste viereneenhalve kilometer kabel is geïnstalleerd, leggen we het uiteinde op de zeebodem. Hier pakt een ander schip de kabel weer op, maakt deze vast met een grote kroonsteen aan de lange offshorekabel en rolt deze vervolgens uit tot het stopcontact dat zestig kilometer uit de kust in zee staat. Ondertussen komt de BSS III terug en wordt de hele operatie op het strand herhaald voor de tweede elektriciteitskabel.”

Voordat de bouw kon starten moest het bouwteam met nog meer zaken rekening houden. “De zeebodem voor onze kust ligt vol met kabels en leidingen, puin en soms ook niet ontplofte munitie”, zegt Robert. “Het is dus zaak om de bodem goed in kaart te brengen, zodat we van te voren weten wat je op de route kan tegenkomen, We hebben met een grote onderwatermetaaldetector alle obstakels in en op de bodem in kaart gebracht. Daarbij kwamen we van alles tegen, zoals het puin van de oude pier van IJmuiden dat hier in zee is gestort om het wrak van het getorpedeerde hospitaalschip de Baloeran te begraven. Maar ook oude mijnstoelen die na een opknapbeurt langs de kust van Wijk aan Zee zijn geplaatst. Een mijnstoel is een karretje dat in de Eerste- en Tweede werelddoorlog gebruikt werd om een zeemijn vanaf een schip de zee in te rijden. Daarna diende het als anker voor de zeemijn. Naar aanleiding van de vondsten heeft Boskalis met een drijvende graafmachine een groot deel van de bodem opgeruimd en zo een vrije route gemaakt voor de twee kabels.”

De regen heeft het strand bereikt. Dikke druppels tikken op onze helmen. Jassen gaan aan en ritsen dicht. Ondanks de fikse regenbui komt het ballet niet tot stilstand. Rupskranen draaien nog steeds hun rondjes. Terwijl dagjesmensen haastig richting hun auto lopen, wordt de dagploeg afgelost. Richard: “We werken hier in twee ploegen 24/7 door. We zijn ongeveer tien dagen per kabel bezig. Als alles meezit zijn we half juli klaar op strand. Offshore gaan de werkzaamheden nog even door. Waarschijnlijk zijn we medio 2025 klaar met alle werkzaamheden en is het wachten op de bouw van het windpark. Maar als straks de zomervakantie begint, is hier alles opgeruimd en kunnen mensen weer gebruik maken van het volledige strand.”